Valeriy en Maryna zijn tevreden in Hengelo, maar willen ooit graag terug naar Marioepol: 'Hier hebben we niks, alleen elkaar'
Valeriy Starosyek (74) en Maryna Morozova (61) komen uit Marioepol, de stad in het zuidoosten van Oekraïne die volledig in puin geschoten is door de Russen. Maryna toont een foto van hun flatgebouw: alleen het karkas staat nog overeind. Op de vraag of ze ooit terug willen, blijft het lang stil: "Als het ooit kan, graag." Op de vraag of ze hopen en verwachten dat Oekraïne de oorlog ooit gaat winnen, antwoordt Valeriy resoluut: "Da!"
Kinderen in Zwitserland, België en Ierland
Ja, dus! Dat is duidelijk. Het echtpaar heeft hoop. Ze moeten ook wel; zoals ze nu leven is geen pretje. Natuurlijk, ze hebben met een eigen kamer in de opvang aan de Hazenweg in Hengelo een dak boven hun hoofd, maar hun kinderen en kleinkinderen wonen verspreid over Europa, in Zwitserland, België en Ierland, en in hun vaderland lijkt er voorlopig geen einde aan de oorlog te komen.
Valeriy de houdt de moed er echter in. Hij spreekt na twee jaar al een aardig woordje Nederlands, ook al heeft hij de hulp van een tolk nodig om tot volzinnen te komen: "Het bevalt ons goed hier. Het eerste jaar woonden we met vier mensen op één kamer, sinds afgelopen zomer hebben we een eigen ruimte."
Pensioen
Van een terugkeer naar het door de Russen bezette Marioepol durft Valeriy alleen maar te dromen: "We hebben daar nu niks meer. Aan de andere kant: hier hebben we ook niks. Ik heb in Marioepol mijn pensioen opgebouwd. Kan ik daar ooit bij? Niemand kan mij dat zeggen." Hun kinderen en kleinkinderen hebben ze sinds het uitbreken van de oorlog niet of nauwelijks gezien. Als ze daarover praten, wellen tranen op in hun ooghoeken.
'Normaal wijkje'
Het echtpaar maakt onderdeel uit van een groep van 270 Oekraïners, die in het voormalige Stadskantoor aan de Hazenweg in Hengelo wonen. Ze huizen samen met zo'n 155 asielzoekers uit met name Afghanistan, Syrië, Iran, Irak en Turkije in het zeven verdiepingen tellende pand. Simone van Rooij is sinds de opening in april 2022 bij de gemeente Hengelo in dienst als locatiemanager: "We hebben het vanaf het begin als een normaal wijkje proberen te benaderen, vandaar dat we de groepen niet in aparte vleugels huisvesten. De 26 nationaliteiten wonen eigenlijk zonder problemen naast elkaar."
Actuele ontwikkelingen
Het is niet zomaar dat de gemeente Hengelo de pers nu uitnodigt voor een rondleiding, vertelt Sander Schelberg. Volgens de burgemeester zijn er actuele ontwikkelingen die vragen om uitleg: "De komende weken zal de populatie hier gaan veranderen. Aan de ene kant zullen in maart de 43 zogeheten 'derdelanders' die hier wonen, moeten vertrekken. Aan de andere kant komen er straks Oekraïners vanuit De Nijverheid naar de Hazenweg."
Lees verder onder de afbeelding.
Derdelanders
Derdelanders zijn mensen die ten tijde van het uitbreken van de oorlog in Oekraïne woonden, omdat ze er werkten of studeerden. Den Haag heeft bepaald dat ze vanaf 4 maart een maand de tijd krijgen om te vertrekken." Schelberg is er blij mee: "Niet omdat het geen aardige mensen zijn, maar deze groep (landelijk zijn het er volgens de IND zo'n 4.500, red.) houdt nu bedden bezet, die bestemd zijn voor echte vluchtelingen. Zij gaan terug naar hun thuisland, naar een ander land (bijvoorbeeld om te studeren, red.) of ze gaan de asielprocedure in, omdat de situatie in hun thuisland niet veilig is."
Spreidingswet
In totaal herbergt Hengelo vanaf volgende week, als er 120 asielzoekers naar het Van der Valk-hotel komen, 515 asielzoekers. Die worden, behalve bij Van der Valk, verspreid opgevangen aan de Hazenweg (155) en de Havezathenlaan (240). Daarmee doet Hengelo meer dan de stad zou moeten doen. Schelberg: "Ik heb me de afgelopen tijd de blaren op de tong gepraat om die Spreidingswet erdoor te krijgen.We hebben het geluk dat er in Hengelo veel draagvlak voor opvang was en is, maar als je dat draagvlak wilt houden, moeten andere gemeenten ook hun deel gaan opnemen. In Hengelo hebben we nooit problemen gehad met onze asielzoekers en dat wil ik ook graag zo houden."
Sloopwoningen
Min of meer gelijktijdig zullen de 200 Oekraïners die nu nog in een sloopwoning in De Nijverheid wonen die woning moeten verlaten. De sloop is vorig jaar met een jaar uitgesteld, maar nu gaat het alsnog gebeuren.
Schelberg: "Deze mensen komen voor een groot deel naar de Hazenweg, hoewel niet iedereen daar om zit te springen." De mensen leveren namelijk nogal wat in. Nu nog kunnen ze zelf koken, hebben ze hun eigen sanitair en een tuintje en beduidend meer privacy. In de opvanglocatie aan de Hazenweg eet iedereen wat de pot schaft en zijn er gezamenlijke toilet- en doucheruimtes.
Mensen die vanwege een beperking of omdat ze net een baby hebben gekregen niet naar de Hazenweg kunnen, krijgen elders in de regio iets aangeboden: "Maar dat zijn echt uitzonderingen. Wij faciliteren in principe alleen verhuizingen naar de Hazenweg. Als mensen een baan hebben en zelf een alternatief hebben, is dat natuurlijk ook prima."
Werken
Een groot verschil tussen reguliere asielzoekers en gevluchte Oekraïners is dat de laatste groep mag werken. En dat doen ze ook, weet Simone van Rooij: "Zestig procent van onze bewoners boven de 18 werkt. Dat is best nog wel eens lastig te verkopen aan de asielzoekers, die ook graag willen werken, maar dat niet mogen."
In het gebouw is een dependance van basisschool De Horizon gevestigd. Hier krijgen 120 kinderen les. In het begin zaten er alleen Oekraïense kinderen op en werd er volop Oekraïns gesproken. Met de komst van reguliere asielzoekers werd de voertaal Nederlands.
Vrijwilligers
De bewoners van de opvanglocatie worden in hun dagelijkse activiteiten bijgestaan door zo'n negentig Nederlandse vrijwilligers. Die helpen mee in het taalcafé, in de eigen kledingwinkel of in de keuken. Simone van Rooij: "We kunnen nog altijd mensen gebruiken. Die kunnen zich melden via Wijkracht." Met name wat betreft de Nederlandse taal vallen er nog stappen te zetten: "Ik dacht dat veel Oekraïners wel Duits spraken, maar dat bleek heel erg tegen te vallen. Behalve hun moederstaal en Russisch, wat ze op school allemaal hebben leren praten, spreken ze vaak geen woord over de grens, laat staan Duits of Engels."
In april 2022 kreeg 1Twente een rondleiding door de opvang, die op dat moment op het punt stond om open te gaan:
