Verkeer
Stuur appje
Zoek
In samenwerking met
1Twente logo

Twentse burgemeesters treffen voorbereiding op militaire dreiging en grootschalige stroomuitval

Power line g62875ad7f 1920
Beeld: Pixabay

Wat als het tot een oorlog komt tussen NAVO-troepen en Rusland? En wat als de elektriciteit als gevolg van een black-out of (hybride) aanval voor een langere periode uitvalt? Het zijn scenario's waar binnen de Veiligheidsregio Twente serieus over wordt nagedacht. Met een landelijke publiekscampagne in het vooruitzicht laat ook het 'burgemeestersoverleg' zich informeren door de crisisdiensten.

In de openbare vergadering van de Veiligheidsregio Twente zijn de veertien burgemeesters en de regionale hulpdiensten deze week bijgepraat door Marco Zannoni, directeur crisisbeheersing bij de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV). Hij houdt zich namens de crisisorganisatie onder meer bezig met het 'weerbaar maken' van de samenleving voor militaire dreiging in het algemeen en uitval van nutsvoorzieningen in het bijzonder.

Nederland doorvoerland

Want die twee dingen - militaire en hybride dreiging - gaan volgens de crisisdiensten hand in hand. 'Daar ligt ook voor u een taak', is simpel samengevat de boodschap van Commandant der Strijdkrachten Onno Eichelsheim in een video, die de Twentse burgemeesters bij aanvang van de vergadering te zien krijgen.

20240724 Noodpakket Istock
Lees ook
Hoe voorbereid zijn Twentenaren op een crisis? 'Kan geen kwaad om paar dagen zelfvoorzienend te zijn'

Ze worden daarna bijgepraat over het scenario dat de oorlog in Oekraïne een nieuwe fase in gaat. Het is op dit moment niet aan de orde, maar het betreft een scenario van boots on the ground, ofwel het daadwerkelijk meevechten van NAVO-troepen aan het oostfront. In zo'n geval fungeert Nederland als doorvoerland voor militair materieel. "Dat betekent iets", aldus Marco Zannoni in zijn presentatie. "Konvooien verplaatsen zich. Havens, vliegvelden, wegen en het spoor worden geprioriteerd."

Transport over A1

Het ligt voor de hand dat de A1, als een van de belangrijkste (internationale) verkeersaders, in zo'n scenario voor militaire doeleinden wordt gebruikt. Dat heeft gevolgen voor het achterland. Voor het verkeer uiteraard, maar ook voor reguliere handelstransporten. Die worden wellicht beperkt tot specifieke sectoren, met schaarste als mogelijk gevolg.

icon_main_info_white_glyph

Crisislijstje

In het kader van militaire en hybride dreiging moet volgens de Veiligheidsregio Twente gedacht worden aan het voorbereid zijn op:
- Langdurige stroomuitval;
- Een verstoring van de water- en voedselvoorziening;
- De zorg en opvang van gewonden;
- Evacuaties en vluchtelingenstroom;
- Sociale instabiliteit;
- Druk op logistiek en transport (doorvoer troepen en militair materieel);
- Verdringing op inzet van mensen en middelen.

Daarnaast zal ook de Nederlandse zorgsector in het militaire scenario het nodige gaan merken. Rekening wordt gehouden met de opvang van een paar honderd gewonden per week in Nederlandse ziekenhuizen.

Ook over uitbreiding van het militaire areaal neemt het kabinet binnen enkele maanden besluiten. Het zou kunnen dat Twente Airport een rol krijgt bij het stationeren van straaljagers.

Hybride dreiging

En dan heeft Nederland als doorvoerland volgens Marco Zannoni te maken met 'hybride dreiging'. Dat wil zeggen: de dreiging van aanvallen op of sabotage van algemene nutsvoorzieningen. De directeur nationale crisisbeheersing trekt een directe relatie met bijvoorbeeld Russiche hackers. De mogelijkheid van een black-out, ofwel grootschalige stroomstoring, wordt nadrukkelijk benoemd.

Hoogspanningsmast 2
Lees ook
Het ondenkbare overdenken: Is Hengelo voorbereid op uitval infrastructuur?

Zannoni adviseert gemeenten en veiligheidsregio's voorbereidingen te treffen op een black-out. Met name als het gaat om de 'weerbaarheid' van de samenleving. Nog dit najaar start er een landelijke publiekscampagne om Nederlanders hierover te informeren en ook in de Tweede Kamer zal er waarschijnlijk op korte termijn over het onderwerp worden gesproken.

Grootschalige stroomuitval

Opvallend is dat 'militaire dreiging' in de aanstaande landelijke campagne over een black-out wordt losgelaten. Dat valt ook de Enschedese burgemeester Roelof Bleker op. "Wees duidelijk", adviseert hij de NCTV. "Ook over de relatie met de oorlog."

Toch wordt er volgens Zannoni bewust gecommuniceerd over specifiek de gevolgen van een stroomstoring die een paar dagen (of zelfs weken) aanhoudt. Met onder meer het advies om voor de eerste 72 uur een noodpakketje aan te leggen.

Power line g62875ad7f 1920
Lees ook
Gronau bereidt zich voor op een black-out, maar is Enschede er wel klaar voor?

Nu zijn er ook andere redenen waardoor een black-out kan ontstaan. De instabiliteit van het elektriciteitsnetwerk als gevolg van de energietransitie, om maar iets te noemen. Daar wordt in Duitsland al jaren op geanticipeerd, maar in 2022 bleek uit onderzoek van 1Twente dat de Twentse noodplannen niet bepaald actueel waren.

Meerdere scenario's

Eind vorig jaar besloot de Veiligheidsregio Twente om voor vier scenario's een nieuw plan van aanpak te schrijven: grootschalige stroomuitval, verontreiniging van drinkwater, een cyberaanval en de verspreiding van een infectieziekte.

icon_main_info_white_glyph

Noodtelefoon vervangen

In opdracht van het Ministerie van Justitie en Veiligheid werkt de KPN aan het 'robuuster' maken van de zogeheten noodcommunicatievoorziening (ncv). De ncv staat los van het normale telecomnetwerk en maakt het voor overheden en hulpdiensten mogelijk om in geval van een black-out, een cyberaanval of overstroming met elkaar te kunnen communiceren. Een noodtelefoon dus. De komende tijd worden verouderde telefoons en routers binnen dit systeem vervangen. Navraag leert dat de brandweerkazernes en de Veiligheidsregio Twente minimaal één ncv-aansluiting hebben. Ook de gemeenten in Twente hebben minimaal één aansluiting, net als ministeries en vitale partners zoals Enexis, Vitens, COGAS.

Het black-outscenario wordt de komende tijd door de Veiligheidsregio Twente verder uitgewerkt. "We werken aan een scenario van drie weken en een scenario van zes weken", aldus Sander Schelberg van Hengelo in het 'burgemeestersoverleg'. Dat is ongekend lang. "Maar dat wil niet zeggen dat er wekenlang geen stroom is. In zo'n geval fluctueert de beschikbaarheid van elektriciteit."

De komende tijd zullen de Twentse burgemeesters vaker spreken over 'militaire en hybride dreiging'. Er wordt door de Veiligheidsregio Twente in ieder geval een visie ontwikkeld op het weerbaar maken van de samenleving en er wordt onderzocht op welke wijze de veiligheidsregio Defensie en de geneeskundige keten kan ondersteunen.

Eind 2022 deed 1Twente al navraag naar (het gebrek aan) Twentse paraatheid voor een grootschalige uitval van nutsvoorzieningen. Verslaggever Wilco Louwes verteld in 1Twente Vandaag over de risico's.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie?
Tip onze redactie via mail of telefoon. Deze vind je op onze contactpagina.